In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet Rutte—Asscher is het onderdeel “Nederland in Europa” zo ongeveer het kleinste van alle paragrafen. Het onderdeel “Gezondheid ” bevat daarentegen tien keer zoveel tekst. In het akkoord van de vorige regering Rutte -Verhagen was er nog minder tekst over Europa. Die bestond toen uit niet meer dan enkele alinea’s onder de rubriek. “Buitenland”. Dat kabinet had vijf belangrijke aandachtspunten ‚ namelijk : beperking van de groei van het budget van de EU , verlenging van de vermindering van de financiële afdracht van Nederland ‚ subsidiariteit‚ beperking van overdracht van nationale bevoegdheden naar de EU en deregulering van Europese wetgeving. Geen woord over het belang, de waarde en de vervolmaking van de Interne Markt. De houding van het kabinet was die van remmend afwachten en er was geen sprake van eigen initiatief of vernieuwend beleid.
Het nieuwe kabinet slaat een andere Europese toon aan : positief en actief. “Europa is van groot belang voor onze vrede, veiligheid en welvaart en de interne markt is de kern van de Europese samenwerking. Er is behoefte aan een sterk Europa dat zo snel mogelijk de crisis overwint. Voor het voortbestaan van de euro is het van wezenlijk belang dat alle landen financieel-economisch sterker worden en daarbij naar elkaar toegroeien”, zo staat het in het regeerakkoord. Een tekst die duidelijk meer het standpunt van de PvdA dan dat van de VVD weergeeft. Het pleidooi voor een sterk Europa wordt tegelijkertijd weer afgezwakt door te bezien welke bevoegdheden van de EU teruggegeven kunnen worden aan de nationale overheden; er worden overigens nog geen concrete voorstellen geformuleerd. Daarmee geeft men aan dat de versterking van Europa niet betrekking heeft op andere terreinen dan het financieel-economische.
De regering wil dat het mogelijk moet zijn om uit gemeenschappelijke arrangementen te treden (Schengen, Eurozone en de Europese Unie) : een typische VVD –wens. Men handhaaft net als vorige kabinetten het standpunt dat Nederland 1 miljard minder betaalt aan de Europese Unie, omdat het zichzelf als een te-grote nettobetaler beschouwt. Dat onderwerp was in de periode dat Gerrit Zalm minister van Financiën was zowat het enige belangrijke beleidspunt m.b.t. de EU. Vreemd dat bijna niemand meer weet dat vanaf 1962 tot 1992 ons land continue een grote netto-ontvanger van de EU was, terwijl ons land in die dertig jaar een van de welvarendste landen was in deze gemeenschap. Opvallend tenslotte is dat het kabinet voorstander is van een stapsgewijze totstandkoming van een Europese bankenunie. Daar was in het vorige kabinet absoluut geen sprake van.
De grondtoon in dit akkoord me betrekking tot de EU is aanzienlijk positiever dan die van het vorige kabinet. Deze verandering is m.i. inziens vooral te danken aan de inzet van de PvdA. Het blijft echter hoofdzakelijk bij woorden : er zijn slechts weinig concrete voornemens, zoals die betreffende de bankenunie. Een globale tekst biedt echter meer mogelijkheden voor invulling door de minister van Buitenlandse Zaken. Het is afwachten hoeveel ruimte Frans Timmermans neemt en krijgt voor een pro-Europees beleid.
Hans van Borselen, Voorzitter Netwerk EU- Noord-Nederland
Verder met Europa 